Francja znajduje się w krytycznym momencie politycznym i gospodarczym, gdzie stabilność jej rządu zależy od kluczowego głosowania wotum zaufania, w obliczu narastającej presji na konsolidację finansów publicznych. Ze znacznym deficytem budżetowym i rosnącym długiem publicznym, proponowane środki oszczędnościowe wywołały burzę polityczną, podkreślając delikatną równowagę wymaganą do odpowiedzialnego zarządzania fiskalnego, bez destabilizowania już i tak kruchego ożywienia gospodarczego w drugiej co do wielkości gospodarce Europy.
- Kluczowe głosowanie wotum zaufania 8 września 2025 r. dotyczące planu oszczędnościowego o wartości 44 mld euro.
- Francja mierzy się z deficytem budżetowym prognozowanym na 5,8% PKB i długiem publicznym na poziomie 113% PKB.
- Opozycja, posiadająca większość, zapowiada odrzucenie planu, grożąc upadkiem rządu.
- Pomimo zawirowań politycznych, gospodarka Francji wykazuje umiarkowaną odporność.
- Perspektywa niestabilności politycznej i gospodarczej, porównywalna z poprzednim kryzysem rządowym.
Francuskie Rozdroże Fiskalne
Premier François Bayrou ma stanąć przed kluczowym głosowaniem wotum zaufania 8 września 2025 roku w sprawie proponowanego planu oszczędności budżetowych o wartości 44 miliardów euro. Ten odważny krok ma na celu zapewnienie poparcia parlamentarnego dla środków mających na celu ograniczenie deficytu kraju, który ma osiągnąć 5,8% PKB, oraz długu publicznego, prognozowanego na 113% PKB do końca 2024 roku. Opozycja, posiadająca większość w Zgromadzeniu Narodowym, zapowiedziała głosowanie przeciwko planowi, grożąc odwołaniem rządu i wprowadzeniem okresu politycznej i gospodarczej niepewności, przypominającego upadek rządu premiera Michela Barniera w zeszłym roku.
Pomimo zawirowań politycznych, francuska gospodarka wykazała zaskakującą, choć skromną, odporność. Najnowsze dane wskazują na ekspansję PKB o 0,3% kwartał do kwartału w drugim kwartale roku, po wzroście o 0,1% w pierwszym kwartale, nawet gdy prezydent USA zainicjował cła na partnerów handlowych. Chociaż roczny wzrost PKB utrzymuje się poniżej 1% od końca 2024 roku, świeże dane z sektora produkcyjnego ujawniły wzrost w sierpniu po raz pierwszy od dwóch i pół roku, co sugeruje pewną fundamentalną siłę.
Rozbieżne Perspektywy Gospodarcze
Analitycy przedstawiają odmienne poglądy na temat natychmiastowego wpływu niestabilności politycznej na gospodarkę. Jérémie Peloso, główny strateg europejski w BCA Research, sugeruje, że solidne ramy instytucjonalne Francji ułatwiłyby płynne przejście polityczne, ograniczając bezpośredni wpływ na aktywność gospodarczą poza potencjalnym, choć ograniczonym, uderzeniem w zaufanie konsumentów i przedsiębiorstw.
Z kolei Patrick Martin, prezes Medef, największej francuskiej federacji biznesu, ostrzega przed poważnymi i natychmiastowymi konsekwencjami. Przemawiając na konferencji biznesowej, Martin nakreślił ryzyka, w tym zamrożenie inwestycji, powszechną utratę zaufania, zwiększone ryzyko bankructw i niszczenie miejsc pracy. Argumentował, że brak inwestycji doprowadziłby do załamania wzrostu i zatrudnienia, potencjalnie spychając Francję w recesję, szczególnie dotykając sektory takie jak budownictwo, chemia, hotelarstwo i gastronomia, które już znajdują się pod presją. Martin ostrzegł również przed dalszymi podwyżkami podatków, które mogłyby stłumić aktywność biznesową kluczową dla rozwiązania problemu deficytu i długu.
Ciężar Długu i Międzynarodowa Kontrola
Pilna potrzeba konsolidacji fiskalnej wynika z niepewnej sytuacji finansowej Francji. Według francuskiego urzędu statystycznego INSEE, dług publiczny kraju osiągnął 3,345 biliona euro na koniec pierwszego kwartału 2025 roku, co stanowi około 116% PKB. To dramatyczny wzrost z około 60% PKB na początku XXI wieku, podkreślający znaczący wzrost zobowiązań publicznych na przestrzeni dwóch dekad.
Ten rosnący dług doprowadził do debat na temat potencjalnego nadzoru międzynarodowego. Minister Budżetu Amélie de Montchalin wcześniej sugerowała, że finanse Francji mogłyby znaleźć się pod nadzorem instytucji takich jak Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW) lub organy europejskie, rysując paralele do interwencji w krajach peryferyjnych, takich jak Portugalia i Grecja po kryzysie finansowym w 2008 roku. Jednak prezes Europejskiego Banku Centralnego (EBC) Christine Lagarde, była szefowa MFW, odrzuciła tę koncepcję, stwierdzając, że Francja nie stoi obecnie w obliczu poważnego deficytu na rachunku obrotów bieżących, który zazwyczaj wymagałby interwencji MFW. Peloso powtórzył to stanowisko, twierdząc: „Francja nie znajdzie się pod nadzorem MFW. Francja to jeszcze nie Argentyna czy Grecja.”
Mimo tych zapewnień, rynki finansowe wykazują obawy. Rentowność francuskich obligacji skarbowych wzrosła, a koszty pożyczek zbliżają się do 2% PKB, co jest najwyższym poziomem od dekady, choć, zdaniem Peloso, nadal „w pewnym stopniu opanowanym”. Jednak obecne trendy sugerują dramatyczny wzrost tych kosztów w nadchodzących latach. Co więcej, ryzyko obniżenia ratingu długu państwowego Francji znacznie wzrosło. Peloso przewiduje, że Francja „bardzo prawdopodobnie zostanie obniżona jej rating kredytowy i zostanie 'wyrzucona’ z klubu AA”, co potencjalnie doprowadzi do dalszego wzrostu rentowności obligacji.
Długotrwały Paraliz Polityczny i Trajektoria Długu
Perspektywa ciągłego impasu politycznego ma znaczące długoterminowe konsekwencje dla francuskich finansów publicznych. Gdyby obecny rząd przegrał głosowanie wotum zaufania, prezydent Emmanuel Macron prawdopodobnie powołałby nowego premiera. Jednak analitycy, w tym Peloso, przewidują, że podstawowy paraliż polityczny będzie się utrzymywał, ponieważ kolejne centrowe rządy miały trudności z uchwalaniem budżetów. Przewiduje się, że ta dynamika będzie kontynuowana przynajmniej do wyborów prezydenckich w 2027 roku, kiedy to krajobraz polityczny może się zmienić.
W konsekwencji, ambicje fiskalne każdego nowego rządu mają być skromne, priorytetowo traktując uchwalenie budżetu ponad znaczącą konsolidację. To zmniejsza nadzieje na istotne reformy fiskalne przed 2027 rokiem, co oznacza, że dług Francji prawdopodobnie będzie nadal rosnąć. Oxford Economics, w niedawnym raporcie, prognozuje, że dług publiczny przekroczy próg 120% PKB do końca 2027 roku, podkreślając trwałe wyzwanie dla francuskich finansów publicznych w obliczu braku stabilnego konsensusu politycznego w sprawie oszczędności.
Krzysztof to redaktor, którego ciekawość świata i nieustanna chęć nauki przekładają się na wyjątkowo przystępne artykuły o inwestycjach oraz kryptowalutach. W serwisie bizner.pl słynie z umiejętności tłumaczenia skomplikowanych zagadnień na język zrozumiały nawet dla laików – zawsze z lekkim przymrużeniem oka. Jego teksty przypominają dobrze zdywersyfikowany portfel inwestycyjny: pełne wartościowych informacji, ale nigdy nie pozbawione humorystycznego akcentu, który rozluźnia nawet najbardziej napięte tematy rynkowe.