Rządy na całym świecie zmagają się z rosnącymi kosztami długu publicznego i prywatnego, co pogarsza globalny wzrost długoterminowych stóp procentowych. To obciążenie finansowe nie tylko komplikuje obsługę zadłużenia, ale także stanowi poważne zagrożenie dla zrównoważonego wzrostu gospodarczego. Ponieważ niezależne banki centralne, ograniczone utrzymującą się inflacją, wahają się przed zastosowaniem tradycyjnego luzowania polityki pieniężnej, ministerstwa finansów badają niekonwencjonalne strategie zarządzania długiem państwowym.
Przy inflacji często przekraczającej poziomy docelowe, banki centralne są zrozumiałe niechętne do wznowienia programów skupu obligacji na dużą skalę (luzowanie ilościowe) ani nawet do obniżania stóp referencyjnych. Ta niechęć zmusza departamenty skarbu do poszukiwania alternatywnych podejść, co prowadzi do tego, co niektórzy nazywają „tylnymi drzwiami luzowania ilościowego”.
Wzrost Aktywistycznej Emisji Skarbowej (ATI)
Jedna z takich strategii, Aktywistyczna Emisja Skarbowa (ATI), polega na celowej zmianie składu długu publicznego. To podejście zyskało na znaczeniu podczas administracji Bidena w Stanach Zjednoczonych, która zaczęła emitować większą proporcję długu krótkoterminowego.
ATI działa jako nowoczesny wariant dawnych operacji monetarnych. W przeciwieństwie do „Operacji Twist” Rezerwy Federalnej — gdzie Fed kupował obligacje długoterminowe, sprzedając jednocześnie dług krótkoterminowy w celu obniżenia długoterminowych stóp — ATI osiąga podobny wynik, po prostu emitując mniej długu długoterminowego. Ta metoda spotkała się z krytyką, zwłaszcza ze strony niektórych Republikanów i postaci takich jak obecny Sekretarz Skarbu Scott Bessent, którzy postrzegają ją jako ingerencję władz fiskalnych w politykę pieniężną. Pomimo tych obaw oraz znaczącej roli Stephena Mirana (przewodniczącego Rady Doradców Ekonomicznych administracji Donalda Trumpa) i Bessenta w zespole ekonomicznym prezydenta Trumpa, ATI jest kontynuowane. Nagłe jego wstrzymanie mogłoby gwałtownie podnieść długoterminowe stopy, co sprawia, że jego zaprzestanie jest politycznie trudne.
Globalne rozprzestrzenianie się i eskalacja działań
Ponadto Sekretarz Bessent wskazał na potencjał jeszcze głębszej formy luzowania ilościowego prowadzonego przez Skarb Państwa. Zasugerował, że gdyby warunki rynkowe stały się chaotyczne, Skarb Państwa mógłby przeprowadzić bezpośrednie wykupy długoterminowego długu publicznego w celu stabilizacji stóp procentowych. To rozszerzenie zakresu ATI, w połączeniu z jego kontynuacją w USA, wydaje się inspirować podobne działania na całym świecie.
Japonia, na przykład, podobno rozważa własny program ATI. W obliczu rosnących rentowności 10-letnich obligacji — które znacznie wzrosły, gdy Bank Japonii normalizuje politykę — oraz stosunku długu publicznego do PKB wynoszącego blisko 250 procent, Ministerstwo Finansów Japonii ocenia emisję mniejszej ilości obligacji długoterminowych na rzecz większej ilości długu krótkoterminowego. Ten rozwój wydarzeń jest zgodny z przewidywaniami, że gdy rząd przyjmie ATI, kolejne administracje mogą stać się od niego zależne lub nawet zintensyfikować jego stosowanie, zachęcając inne narody do pójścia w ich ślady.
Potencjalni kandydaci i ryzyka systemowe
Chociaż strefa euro obecnie wydaje się mniej skłonna do przyjęcia ATI, głównie ze względu na istniejące mechanizmy awaryjne Europejskiego Banku Centralnego do stabilizacji rynku oraz brak scentralizowanego organu fiskalnego zdolnego do emisji znacznego wspólnego długu unijnego, Wielka Brytania stanowi bardziej prawdopodobnego kandydata, biorąc pod uwagę jej wyzwania fiskalne.
Ekonomiści od dawna debatują nad dynamiką między rządami prowadzącymi luźną politykę fiskalną a bankami centralnymi zaangażowanymi w stabilność cen. Jednakże, z utrzymującą się podwyższoną inflacją w głównych gospodarkach, takich jak USA, Japonia i Wielka Brytania, oraz ogólnie rosnącym obciążeniem długiem publicznym, tradycyjna dynamika, w której banki centralne mogłyby niechętnie finansować duże deficyty, ulega zmianie. Rosnie pokusa dla władz fiskalnych do wdrażania polityk takich jak ATI, zaprojektowanych w celu tłumienia długoterminowych rentowności obligacji. Jednakże, stanowi to niebezpieczną ścieżkę, skutecznie pozwalając polityce fiskalnej na ingerencję w politykę pieniężną. Takie działania mogą tworzyć niebezpieczne niespójności między celami fiskalnymi a monetarnymi, sprzyjając ryzyku moralnemu poprzez zachęcanie do nadmiernego podejmowania ryzyka i lewarowania, a ostatecznie napędzając inflację. Gdy władze monetarne dążą do stabilności cen i zapobiegania przegrzewaniu się gospodarki, środki takie jak ATI wprowadzają luźniejsze warunki finansowe, potencjalnie prowadząc do cyklu koniunkturalnego bardziej pod wpływem polityki niż opartego na solidnych podstawach ekonomicznych.
Krzysztof to redaktor, którego ciekawość świata i nieustanna chęć nauki przekładają się na wyjątkowo przystępne artykuły o inwestycjach oraz kryptowalutach. W serwisie bizner.pl słynie z umiejętności tłumaczenia skomplikowanych zagadnień na język zrozumiały nawet dla laików – zawsze z lekkim przymrużeniem oka. Jego teksty przypominają dobrze zdywersyfikowany portfel inwestycyjny: pełne wartościowych informacji, ale nigdy nie pozbawione humorystycznego akcentu, który rozluźnia nawet najbardziej napięte tematy rynkowe.