W Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego (NATO) trwa znacząca rekalibracja priorytetów obronnych, sygnalizująca głęboką zmianę w strategii bezpieczeństwa zbiorowego. Napędzany ewoluującymi imperatywami geopolitycznymi, sojusz stoi u progu bezprecedensowego kamienia milowego: wszystkie 32 państwa członkowskie mają osiągnąć kluczowy cel wydatków na obronność w wysokości 2% PKB do 2025 roku. To odnowione zobowiązanie fiskalne podkreśla fundamentalną ponowną ocenę gotowości wojskowej, torując drogę dla jeszcze ambitniejszych strategii inwestycji obronnych w ramach sojuszu transatlantyckiego.
Wytyczna dotycząca wydatków na obronność w wysokości **2% PKB** została pierwotnie ustanowiona w 2014 roku przez szefów państw i rządów NATO. Zobowiązanie to miało na celu wzmocnienie zdolności wojskowych sojuszu w odpowiedzi na nielegalną aneksję Krymu przez Rosję od Ukrainy oraz narastającą niestabilność na Bliskim Wschodzie. To zobowiązanie z 2014 roku opierało się na wcześniejszym zobowiązaniu złożonym przez ministrów obrony państw członkowskich w 2006 roku, podkreślając długotrwałe dążenie do zwiększonego podziału obciążeń i gotowości wojskowej wśród sojuszników.
Przestrzeganie progu 2% wykazywało zmienną, ale ostatecznie rosnącą tendencję. W 2014 roku tylko trzech członków – USA, Wielka Brytania i Grecja – osiągnęło ten cel. Do 2020 roku liczba ta wzrosła do dziewięciu, nieznacznie spadając do sześciu w 2021 roku, by następnie odbić do siedmiu w 2022 roku, po pełnoskalowej inwazji Rosji na Ukrainę. Następnie dynamika znacznie przyspieszyła: 10 członków osiągnęło cel w 2023 roku, a aż 23 z 32 krajów – w tym nowi członkowie Finlandia i Szwecja – przekroczyło próg w 2024 roku. Ten stały wzrost kulminuje w prognozie na 2025 rok, kiedy to wszyscy członkowie mają po raz pierwszy spełnić wymóg od momentu ustanowienia celu. Ta bezprecedensowa jednomyślność odzwierciedla wspólne uznanie współczesnych wyzwań bezpieczeństwa i ekonomiczny imperatyw inwestowania w obronę zbiorową.
Patrząc poza bezpośredni cel 2%, prawie wszyscy członkowie NATO zgodzili się niedawno na bardziej ambitny cel: wydawanie 5% PKB na obronność do 2035 roku. Ten nowy cel przeznacza 3,5% PKB na podstawowe potrzeby obronne mające na celu osiągnięcie celów zdolności NATO, a pozostała część może być skierowana na inne wydatki związane z obronnością i bezpieczeństwem. Jedynym wyjątkiem od tego ambitnego porozumienia była Hiszpania, która wskazała, że może spełnić swoje wymagania wojskowe przy alokacji 2,1% PKB.
Oś czasu zgodności z celem 2% PKB na obronność
Najnowsze dane NATO przedstawiają oś czasu, kiedy państwa członkowskie osiągnęły lub mają osiągnąć próg 2% wydatków na obronność. Dane te nie obejmują Islandii, która nie posiada tradycyjnego budżetu obronnego, ale wnosi wkład w sojusz na inne sposoby. Niemcy, mimo że ich konkretne poziomy wydatków na 2024 rok nie są szczegółowo opisane w tym zbiorze danych, osiągnęły próg 2% w zeszłym roku i planują dalsze zwiększenia.
| Status zgodności | Państwa członkowskie |
|---|---|
| Osiągnęły 2% w 2023 roku lub wcześniej | USA (ponad 3% od co najmniej 2014), Wielka Brytania (ponad 2% od co najmniej 2014), Grecja (ponad 2% od co najmniej 2014), Estonia (od 2015), Łotwa (od 2018), Litwa (od 2019), Polska (od 2020), Finlandia (od 2023), Dania (od 2023), Węgry (od 2023) |
| Przekroczyły 2% w 2024 roku | Albania, Bułgaria, Czechy, Francja, Niemcy, Czarnogóra, Holandia, Macedonia Północna, Norwegia, Rumunia, Szwecja, Turcja |
| Przewiduje się, że przekroczą 2% w 2025 roku | Belgia, Kanada, Chorwacja, Włochy, Luksemburg, Słowenia, Hiszpania |
Krzysztof to redaktor, którego ciekawość świata i nieustanna chęć nauki przekładają się na wyjątkowo przystępne artykuły o inwestycjach oraz kryptowalutach. W serwisie bizner.pl słynie z umiejętności tłumaczenia skomplikowanych zagadnień na język zrozumiały nawet dla laików – zawsze z lekkim przymrużeniem oka. Jego teksty przypominają dobrze zdywersyfikowany portfel inwestycyjny: pełne wartościowych informacji, ale nigdy nie pozbawione humorystycznego akcentu, który rozluźnia nawet najbardziej napięte tematy rynkowe.