Ważnym krokiem mającym na celu zapewnienie niezawodnych dostaw kluczowych minerałów, rząd Stanów Zjednoczonych, pod przewodnictwem prezydenta Donalda Trumpa, zainicjował wysiłki mające na celu przyspieszenie wydobycia cennych surowców znajdujących się na dnie głębokich oceanów. Dyrektywa ta miała na celu zakwestionowanie dominacji innych państw w łańcuchu dostaw minerałów, zwłaszcza Chin, poprzez otwarcie amerykańskim firmom dostępu do rozległych złóż konkrecji polimetalicznych, zlokalizowanych zarówno na wodach terytorialnych USA, jak i w strefach międzynarodowych. Te skały wielkości ziemniaków są bogate w minerały takie jak kobalt, nikiel, miedź i mangan, które są niezbędne dla różnych nowoczesnych technologii, w tym zastosowań obronnych i zielonej energii.
Strategia USA i reakcja przemysłu
Podpisane w kwietniu rozporządzenie wykonawcze administracji Trumpa miało na celu przyspieszenie procesów regulacyjnych i utorowanie drogi dla operacji głębokomorskiego górnictwa. Działanie to zostało przez niektórych, w tym urzędników z amerykańskiej Narodowej Administracji Oceanicznej i Atmosferycznej (NOAA.gov), postrzegane jako potencjalne zapoczątkowanie nowej ery pozyskiwania zasobów, porównywanej do współczesnej gorączki złota. Deklarowanym celem było wspieranie solidnego krajowego sektora produkcyjnego, opartego na bezpiecznych źródłach minerałów.
Po tej dyrektywie, The Metals Company (TMC), firma koncentrująca się na zbieraniu minerałów z głębokiego morza, szybko złożyła wniosek o komercyjną licencję na wydobycie. Dyrektor generalny firmy, Gerard Barron, zauważył, że działanie administracji USA zapewniło pewien stopień jasności regulacyjnej, której wcześniej brakowało w ramach międzynarodowych. Barron wyraził optymizm co do przyszłości, stwierdzając: “Robi się żywo”, i podkreślił znaczny wzrost zainteresowania inwestorów, jaki firma odnotowała po wydaniu rozporządzenia wykonawczego.
Międzynarodowy nadzór i konflikt prawny
Jednak jednostronne podejście Waszyngtonu do głębokomorskiego górnictwa nie jest pozbawione kontrowersji. Krytycy podnieśli poważne obawy prawne i środowiskowe. Międzynarodowa Organizacja Dna Morskiego (ISA), organ ONZ odpowiedzialny za regulowanie działalności wydobywczej na wodach międzynarodowych, potwierdziła swoją rolę jako jedynego organu prawnego dla takich operacji. ISA ostrzegła, że wszelkie próby obejścia jej ustalonych procedur będą uznane za naruszenie prawa międzynarodowego, bezpośrednio sprzeczne z poglądem, że poszczególne państwa mogą jednostronnie zezwalać na działalność na obszarach poza jurysdykcją krajową.
ISA pracuje nad opracowaniem kompleksowych przepisów dotyczących eksploatacji minerałów z głębokiego morza. Chociaż Sekretarz Generalna ISA, Leticia Carvalho, wcześniej sugerowała, że państwa członkowskie mogą uzgodnić ramy regulacyjne do końca 2025 roku, dyrektor generalny TMC, Gerard Barron, publicznie nie zgodził się z tym terminem, wskazując na niewielkie prawdopodobieństwo materializacji międzynarodowego porozumienia w tym czasie.
Konsekwencje geopolityczne
Eksperci sugerują, że stanowisko USA może mieć znaczące konsekwencje geopolityczne. Maria Jose (Majo) Valverde, analityczka specjalizująca się w różnorodności biologicznej i zrównoważonym rozwoju, skomentowała, że rozporządzenie wykonawcze może “wstrząsnąć geopolityczną rozgrywką”, potencjalnie skłaniając inne państwa do koordynowania swoich odpowiedzi. Może to obejmować kraje potencjalnie unikające zakupu minerałów wydobytych na mocy zezwolenia USA lub negocjujące oddzielne umowy, zwłaszcza biorąc pod uwagę aktywny udział Chin w negocjacjach ISA.
Valverde podkreśliła, że w globalnym środowisku, w którym multilateralizm jest podważany, takie jednostronne działania wielkiego mocarstwa, jakim są USA, poszerzają zakres działań, które kraje mogą rozważać, potencjalnie prowadząc do skupienia się na interesach narodowych (“środowisko G-zero”) zamiast na współpracy międzynarodowej.
Obawy środowiskowe i prawne wciąż aktualne
Poza napięciami geopolitycznymi, głębokomorskie górnictwo budzi poważne obawy środowiskowe. Naukowcy ostrzegają, że pełne skutki ekologiczne wydobycia minerałów z dna morskiego są obecnie trudne do przewidzenia. Organizacje ekologiczne argumentują, że praktyka ta nie może być prowadzona w sposób zrównoważony.
Danielle Fugere, prezes grupy rzeczniczej akcjonariuszy, wyraziła “głębokie zaniepokojenie“ rozporządzeniem wykonawczym USA, podkreślając potrzebę właściwego przeglądu regulacyjnego zamiast natychmiastowego przyspieszenia. Wskazała na sprzeczność prawną, gdzie Chiny i inne państwa argumentują, że prawo międzynarodowe nakazuje, aby zasoby głębokiego morza przynosiły korzyści całej ludzkości zgodnie z prawem morza, podczas gdy rozporządzenie USA wydaje się potwierdzać prawo do jednostronnego dostępu do tych zasobów.
Pomimo tych obaw, Barron z TMC wskazał, że firma planuje przedłożyć organom regulacyjnym oświadczenie o wpływie na środowisko, wyrażając przekonanie, że praktyka może być prowadzona bezpiecznie z minimalnym wpływem. Wyraził pewność, że głębokomorskie górnictwo nieuchronnie nastąpi, niezależnie od międzynarodowych harmonogramów regulacyjnych, i przewidział, że TMC uzyska komercyjne pozwolenie przed końcem roku.
Marek to redaktor, który z zamiłowaniem śledzi zmiany na rynkach finansowych, a jego prace są synonimem rzetelności i głębokiej analizy. W artykułach publikowanych na bizner.pl Marek nie tylko precyzyjnie analizuje trendy, ale potrafi także rozładować napięcie – jego lekki humor sprawia, że nawet najcięższe tematy stają się bardziej przystępne. Jego podejście do dziennikarstwa finansowego to połączenie pasji, solidnych badań i odrobiny dystansu, dzięki czemu czytelnicy zawsze mogą liczyć na wartościową, a jednocześnie przyjemną lekturę.