Wielka Brytania znajduje się w krytycznym momencie, realizując ambitne plany zwiększenia wydatków publicznych na tle kurczącej się gospodarki. Chociaż rząd dąży do zainwestowania znacznych środków w kluczowe obszary, takie jak obrona, opieka zdrowotna i infrastruktura, wyzwaniem jest sfinansowanie tych inicjatyw bez pogłębiania już i tak znaczącego długu publicznego. Ten dylemat fiskalny wzbudził znaczne obawy wśród uczestników rynku, zwłaszcza w odniesieniu do jego potencjalnego wpływu na brytyjski rynek obligacji.
Decyzja o zwiększeniu wydatków publicznych została podjęta po tym, jak ostatnie oficjalne dane ujawniły większe niż przewidywano kurczenie się brytyjskiej gospodarki o 0,3% w kwietniu. Kiedy gospodarka ma trudności ze wzrostem, finansowanie nowych wydatków zazwyczaj odbywa się na dwa sposoby: poprzez zwiększenie podatków lub eskalację zadłużenia. To drugie często wiąże się z emisją obligacji skarbowych, znanych w Wielkiej Brytanii jako „gilts”, w celu przyciągnięcia inwestycji. Inwestorzy kupujący gilts zasadniczo pożyczają pieniądze rządowi, a rentowność obligacji wskazuje na oczekiwany zwrot. Rentowność i ceny obligacji gilts wykazują odwrotną zależność; zatem rosnące ceny korelują z niższymi rentownościami i odwrotnie. Rynek obligacji gilts doświadczył ostatnio znacznej zmienności, ponieważ globalne niestabilności geopolityczne i makroekonomiczne zwiększają wrażliwość inwestorów. Długoterminowe koszty zadłużenia dla rządu Wielkiej Brytanii wzrosły do najwyższych poziomów od wielu dekad na początku tego roku, a rentowności 20- i 30-letnich obligacji gilts konsekwentnie utrzymywały się powyżej 5%.
Rosnące koszty obsługi długu
Oficjalne prognozy podkreślają rosnące koszty obsługi długu publicznego. Szacunki wskazują, że rząd przeznaczy ponad 105 miliardów funtów (142,9 miliarda dolarów) wyłącznie na odsetki w roku fiskalnym 2025, co stanowi wzrost o 9,4 miliarda funtów w porównaniu z zeszłorocznym budżetem jesiennym. Przewiduje się, że kwota ta wzrośnie do 111 miliardów funtów rocznych odsetek do roku 2026. Rząd nie przedstawił jeszcze szczegółowych mechanizmów finansowania swoich niedawno ogłoszonych podwyżek wydatków.
Poprzednie oświadczenia Ministra Finansów, po budżecie jesiennym, wskazywały na zobowiązanie do unikania dalszych podwyżek podatków w ciągu obecnej kadencji rządu. Jednak zewnętrzni ekonomiści sugerują, że rząd może być zmuszony do dalszego zwiększania wydatków. Czynniki takie jak potencjalny wzrost celu wydatków na obronność NATO do 5% PKB dla państw członkowskich, w połączeniu z możliwymi zmianami polityki dotyczącej świadczeń socjalnych i zasiłków, mogą doprowadzić do dodatkowych wydatków. Ponadto, brytyjskie Biuro Odpowiedzialności Budżetowej (Office for Budget Responsibility) ma w lipcu niekorzystnie zrewidować swoje prognozy ekonomiczne, co może skutkować niższymi dochodami podatkowymi i wyższymi potrzebami pożyczkowymi. Analiza wskazała, że obecne ruchy na rynkach finansowych mogą podnieść koszty obsługi długu o około 2,5 miliarda funtów (3,4 miliarda dolarów) w porównaniu z poprzednimi prognozami.
Niepewna pozycja fiskalna
Krytycy z opozycji wyrazili znaczne obawy dotyczące podejścia fiskalnego rządu. Wybitna postać opozycji stwierdziła, że znaczące plany wydatków budzą poważne pytania o zakres przyszłego zadłużenia. To zwiększone zadłużenie, argumentował, przyczynia się do podwyższonej inflacji w Wielkiej Brytanii, a w konsekwencji utrzymuje wyższe stopy procentowe przez dłuższy okres. Podkreślił, że koszty obsługi długu, wynoszące ponad 100 miliardów funtów rocznie, są obecnie dwukrotnie wyższe niż budżet obronny kraju, co świadczy o poważnym obciążeniu finansów publicznych. Zaznaczył, że cała gospodarka jest źle przygotowana do absorpcji skali obecnych wydatków i zadłużenia.
Opozycja uważa, że Minister Finansów niemal na pewno będzie zmuszony do ponownego podniesienia podatków w nadchodzącym budżecie jesiennym. Obecna sytuacja fiskalna jest określana jako „bardzo krucha”, zwłaszcza biorąc pod uwagę globalne niepewności gospodarcze i taryfy. Analitycy z firm zarządzających majątkiem powtarzają te obawy, wskazując, że rosnące koszty zadłużenia ograniczają już i tak niewielką elastyczność fiskalną rządu. To zmniejszone pole manewru może potencjalnie wywołać negatywną pętlę sprzężenia zwrotnego, gdzie niepokój inwestorów dotyczący posiadania brytyjskiego długu prowadzi do dalszych wyprzedaży, co wymaga środków stabilizacji fiskalnej. Eksperci inwestycyjni zgadzają się, zauważając, że Wielka Brytania znajduje się w „stanie kruchości fiskalnej”, co poważnie ogranicza jej możliwości. Ostrzegają, że jeśli wzrost gospodarczy osłabnie, następny budżet może wymagać wyższych podatków i zwiększonego zadłużenia, aby pokryć zobowiązania wydatkowe rządu.
Marek to redaktor, który z zamiłowaniem śledzi zmiany na rynkach finansowych, a jego prace są synonimem rzetelności i głębokiej analizy. W artykułach publikowanych na bizner.pl Marek nie tylko precyzyjnie analizuje trendy, ale potrafi także rozładować napięcie – jego lekki humor sprawia, że nawet najcięższe tematy stają się bardziej przystępne. Jego podejście do dziennikarstwa finansowego to połączenie pasji, solidnych badań i odrobiny dystansu, dzięki czemu czytelnicy zawsze mogą liczyć na wartościową, a jednocześnie przyjemną lekturę.